Elke nacht droomt Liza (12) uit Oekraïne van thuis

Twaalf dagen in een schuilkelder

Liza en haar moeder hoorden de allereerste explosies van de oorlog. "Het was heel eng. Bij elke explosie moest ik schreeuwen," vertelt Liza. "Een paar weken later kwamen er soldaten naar onze stad. Mama zei dat het te gevaarlijk was en dat we moesten schuilen in de kelder. Het was er ijskoud. Gelukkig hadden we onze kat Myshka bij ons." Liza's moeder vult aan: "Op de 13e dag, toen we de kelder verlieten, was Myshka niet meer wit, maar zwart van het vuil."

Alles achterlaten

Het gezin was eigenlijk niet van plan om te vluchten, maar toen ook de kelder te gevaarlijk werd hadden ze geen keus. "Mama zei dat we moesten vluchten. We hadden geen tijd, ik kon alleen mijn blauwe knuffel meenemen. Het is niet eens mijn favoriete knuffel, want die ligt nog thuis in Donetsk." Liza vlucht samen met haar moeder, diens vriendin en dochter naar de grens. Na een angstige tocht bereikt het viertal onze veilige plek in Oezjhorod, een Oekraïense stad vlakbij de Slowaakse grens.

Psychologische hulp

De eerste maanden op onze veilige plek waren moeilijk. "Bij elk luchtalarm verstopte ik me. Ik kwam ik mijn kamer niet uit en wilde niemand zien," zegt Liza. "Op onze veilige plek krijgen Liza en de andere kinderen driemaal per week drie uur les," vertelt Eleonora Kulchar, directeur van BLAHO - één van onze partnerorganisaties in Oekraïne. "Ook krijgen kinderen psychologische hulp, indien nodig één-op-één. Twee keer per week hebben ze kunsttherapie-lessen. In het begin waren Liza's tekeningen - net zoals die van veel pas gevluchte kinderen - zwart, grijs en rood."

Steeds meer kleur

Liza's moeder vertelt: "Na twee maanden ging Liza aan de slag met een psycholoog. Langzaam maar zeker kroop ze uit haar schulp." Nu, een paar maanden later, tekent en schildert Liza met veel meer kleur. "Ze heeft het nog steeds moeilijk, maar het gaat al een stuk beter. Je merkt dat de kinderen zich hier steeds meer kunnen ontspannen. Ikzelf ook - ouders en verzorgers krijgen ook individuele- en groepstherapie. We krijgen zoveel steun en liefde hier. Het is een paradijs in vergelijking met onze ervaringen in Donetsk. We zijn iedereen op deze veilige plek zo dankbaar."

Oorlog in Liza's hoofd

Hier is Liza veilig, maar de oorlog laat haar niet los. "Door over de oorlog te praten komen nare herinneringen naar boven. Ik doe het wel - anders blijven ze in mijn hoofd vastzitten - maar vind het heel moeilijk." Ze vervolgt: "Ik vroeg laatst aan mijn moeder of er ook oorlog was toen zij kind was. Ze zei van niet. Een paar dagen terug zag ik foto's van mijn stad in puin. Ik moest heel hard huilen."

Afleiding en knuffels

Het dagelijkse leven op onze veilige plek geeft Liza de nodige afleiding: "We krijgen les en doen veel activiteiten. Iedereen hier heeft een taakje. Door samen bezig te zijn denken we niet de hele tijd aan thuis. Ik ben blij dat er hier veel kinderen zijn om mee te spelen." Ook knuffelen met kat Myshka helpt. Liza's moeder: "Myshka is een grote troost voor de meiden. Dierenliefde heelt, dat is duidelijk," zegt ze glimlachend.

Opbloeien op de veilige plek

Oksana, één van de begeleiders op onze veilige plek, vertelt: "Toen Liza hier net aankwam was ze heel angstig. Slapen lukte haar niet, zonder slaaproutine en een hoofd vol nare gedachten. Door onze kunsttherapie, spelletjes, bewegingsactiviteiten en de psychologische ondersteuning zie ik kinderen zoals Liza langzaam maar zeker opbloeien, lachen, spelen, nieuwe dingen leren. Ik zie hoe ze gelukkiger worden. Op onze veilige plek voelen zij zich beschermd en durven ze voorzichtig weer te dromen."

In de veilige armen van mama

Elke avond voor het slapengaan poetst Liza haar tanden en kamt ze haar lange bruine haren. Soms leest ze een verhaal, maar meestal speelt ze even op haar telefoon, "totdat mama zegt dat ik moet gaan slapen. Ik voel me soms heel angstig als ik in bed lig. Dan kruip ik dicht tegen mijn mama aan en ook Myshka mag dan bij me liggen. Met z'n drieën knuffelen we totdat ik in slaap val. Soms duurt dat heel lang. Vaak ligt Myshka 's ochtends nog steeds bij mij in bed. Dan voel ik mij veilig."

Stop de oorlog in hun hoofd

Liza is één van de 230 miljoen (!) kinderen die opgroeit in - of op de vlucht is voor - oorlog. Velen van hen doen ’s nachts geen oog dicht. Zelfs hun favoriete knuffel, liedje of verhaaltje helpt niet altijd tegen de nare herinneringen en geluiden. En áls ze eenmaal slapen, dan spoken enge dromen door hun hoofd. En overdag? Dan gaat hun nachtmerrie door. De nachtmerrie die oorlog heet. De oorlog die hen bang, boos of verdrietig maakt - óók als ze aan het geweld ontsnapt zijn.

Elk kind verdient een veilige plek

Wereldwijd geven wij kinderen een plek waar zij veilig zijn - fysiek, én in hun hoofd. Hier leren wij kinderen omgaan met emoties zoals angst, woede en verdriet. Dat doen we met onderwijs, muziek, sport en spel. Zo helpen we kinderen hun angst overwinnen en zichzelf en anderen weer te vertrouwen. Dat klinkt misschien simpel, maar is van levensbelang. Want als kinderen zich veilig voelen, durven zij weer te dromen. 's Nachts in bed - en overdag, van een betere toekomst.

Help jij mee?

Wij willen voor het einde van het jaar 7000 extra kinderen helpen. Dit kunnen we niet alleen - we hebben jouw hulp nodig! Zodat kinderen zoals Mado in Oeganda, en Adil in Libanon straks niet meer in hun grootste nachtmerrie leven - en weer durven te dromen van hun toekomst.

* De naam van Liza is voor haar eigen veiligheid gefingeerd.