Crisis in een crisis: zo creëren wij een veilige haven voor gevluchte kinderen uit Soedan

Hoe reageerde War Child op de uitbraak van geweld in Soedan?

"In de directe nasleep van de geweldsuitbarstingen maakte War Child gebruik van wat wij een 'noodhulpkit' noemen. Deze kit is speciaal ontwikkeld voor noodhulp in oorlog- en crisissituaties; het bevat een aantal belangrijke instrumenten en gestroomlijnde besluitvormingsprocessen die ons helpen binnen 48 effectieve humanitaire noodhulp ter plaatse te kunnen bieden," zegt Toendepi.

Hij vervolgt: "Direct na de eerste gewelddadigheden in april kwam onze emergency taskforce (noodhulpteam) bijeen om te bepalen hoe War Child het beste waarde kon toevoegen aan de internationale noodhulp in Soedan. Met een kantoor in Zuid-Soedan besloten wij ons te richten op vluchtelingen. Sindsdien zetten wij alles op alles om bescherming en psychologische steun te bieden aan de vele kinderen en gezinnen die de grens zijn overgestoken."

We weten dat er een enorme toestroom was van mensen naar Zuid-Soedan. Hoe waren de eerste weken?

Toendepi: "De situatie was nijpend. We zagen vluchtelingen in zeer slechte staat de tijdelijke opvangcentra binnenkomen. Ze waren in shock. Kinderen waren ernstig vermagerd. Velen waren getuige geweest van de dood van dierbaren. Ze hadden moeite om dat te verwerken. Ik herinner me een meisje dat over haar ouders bleef praten alsof ze nog leefden... De psychologische impact was onnoemlijk."

"Daarbij sliepen de meeste gezinnen in de open lucht. De sanitaire voorzieningen in de centra waren erg slecht - en dat is nog steeds zo. Sommige kinderen hadden schotwonden, naast andere verwondingen die ze tijdens hun vlucht naar Zuid-Soedan hadden opgelopen. Veel gezinnen moesten lang wachten op hulp, omdat de regering slecht voorbereid was - ze hadden niet genoeg personeel om de binnenkomende kinderen op te vangen."

Je zegt dat War Child zich vooral richtte op bescherming en psychologische hulp - maar hoe zit het met voedsel, water en onderdak?

"War Child was niet onderdeel van de eerste noodhulpacties op het gebied van medische hulp, water en sanitaire voorzieningen etcetera. Deze zaken zijn cruciaal - maar vallen buiten onze expertise. Daarom werken wij nauw samen met andere internationale NGO's die wél gespecialiseerd zijn in deze hulp. Dat gezegd hebbende, de mentale gezondheidsproblemen en beschermingsrisico's die ontstaan tijdens (vluchten voor) noodsituaties vereisen óók onmiddellijke actie. Vluchtelingen zijn kwetsbaar en lopen hierdoor vaak gevaar. Er waren talloze incidenten van gendergerelateerd geweld, en misbruik in het algemeen. Veel kinderen waren gevlucht zonder ouders of verzorgers; de meesten hadden zeer traumatische ervaringen doorstaan. Het was van levensbelang dat wij hen een beschermde ruimte boden waar zij zich weer veilig konden voelen."

Kun je ons meer vertellen over de activiteiten - hoe zien deze veilige plekken eruit?

Toendepi: "Onze noodhulp voor Soedanese kinderen bestaat uit verschillende elementen. Onze eerste prioriteit was het opzetten van kindvriendelijke ruimtes in de doorgangscentra in Malakal en Renk en op het vliegveld van Paloch, waar honderden vluchtelingen waren gestrand. Op deze veilige plekken kunnen kinderen spelen en deelnemen aan onze groepsactiviteiten, en één-op-één praten met onze maatschappelijk werkers. Een belangrijk onderdeel van onze psychosociale hulpactiviteiten is het identificeren van kwetsbare kinderen en hen indien nodig doorverwijzen voor specialistische zorg."

"Om Soedanese kinderen zo goed mogelijk te beschermen tegen verder verdriet en pijn, werken wij aan bewustwording in gemeenschappen", vult Toendepi aan. "Door de grootste gevaren bloot te leggen helpen we ouders en verzorgers hun kinderen beter te beschermen en ondersteunen. We voorzien kinderen van speelgoed en spelletjes, en organiseren sport-, spel-, en bewegingsactiviteiten van ons gerenommeerde TeamUp-programma. Zo helpen wij kinderen weer even kind zijn, ontspannen en hun gevoelens een plek te geven."

Ondanks deze successen is er veel kritiek op (het gebrek aan) respons van de internationale gemeenschap. Waarom is dat?

"Natuurlijk is er het geopolitieke aspect. Het is geen toeval dat er veel minder aandacht is voor Soedan dan voor bijvoorbeeld Oekraïne. Wat de humanitaire respons betreft, zullen bureaucratische uitdagingen altijd één van de grootste hindernissen zijn als het gaat om besluitvorming en de bereidheid van organisaties om in actie te komen. Elke hulporganisatie heeft een eigen systeem van regels en voorschriften waarbinnen we moeten werken, dus snel ter plaatse zijn en de respons activeren - ik denk dat er nog veel ruimte voor verbetering is."

Hoe wil War Child deze uitdagingen aanpakken?

"Hier in Zuid-Soedan leefden vluchtelingen en repatrianten (mensen die terugkeerden naar hun thuisland) al onder schrijnende omstandigheden, dus de oorlog in Soedan heeft een crisis in een crisis gecreëerd. Eén van de dingen waar we proactief aan werken is het inbouwen van een 'noodfonds' in onze noodhulp. Zo'n financieringsmechanisme geeft ons de kans te reageren op onvoorziene gebeurtenissen. Het geeft ons enige beweegruimte en stelt ons in staat fondsen snel in te kunnen zetten waar zij op dat moment het hardst nodig zijn. Deze flexibiliteit is cruciaal om kinderen en gezinnen in noodsituaties snel en goed te kunnen helpen."

Zijn er plannen om de noodhulp uit te breiden naar Soedan zelf?

"De veiligheidsrisico's en bureaucratische belemmeringen in Soedan maken het op dit moment zeer ingewikkeld om steun aan de andere kant van de grens te kunnen bieden. Momenteel onderzoeken wij óf en zo ja hoe War Child waarde kan toevoegen aan de humanitaire hulp die nationale organisaties en actoren uit het maatschappelijk middenveld in het land bieden."

Met onze noodhulp hebben wij tot nu toe ongeveer 10.500 kinderen en 3.418 volwassenen uit Soedan bereikt.