Een jaar is lang voor kinderen

Een jaar is lang

Want ook als je een kind uit de oorlog hebt gehaald, bepaalt de oorlog nog steeds hun leven. Juist als ze op veiliger terrein arriveren, komt die oorlog eruit. In opmerkingen, tekeningen van verwoeste huizen, in slecht slapen. In een gevoel van vervreemding van wat een jaar geleden ineens stopte: hun normale leven.

Maar ondanks alle aandacht voor Oekraïne, zeker ook weer in deze week, ben ik nog steeds bang dat deze oorlog langzamerhand als het normale leven zal worden gezien. Dat er volgende ‘verjaardagen’ van de oorlog komen en we er aan zullen wennen, zoals we ook zijn gaan wennen aan andere oorlogen. Dat we niet meer voelen wat die oorlog betekent, voor volwassenen, maar vooral voor kinderen.

Sacha en Micha

Onlangs had ik bij mij thuis een Oekraïense collega te gast: Sasha. Gewoon om door te praten over hoe haar leven op zijn kop staat. Haar leven en dat van haar zoon Micha van negen. Sasha is een jaar geleden samen met hem uit Oekraïne gevlucht en sinds september werkt ze bij ons op kantoor.

Sasha vertelde dat ze onlangs schrok van een vraag van haar zoon. ‘Mama, jouw broer, is die korter of langer dan jij?’ Ze had hem verbaasd aangekeken. Wist hij dat niet meer, dat zijn oom een stuk langer is?’ Maar als achtjarige vertrokken uit zijn land, leek alles een jaar later zo ver weg.

Weken werden maanden en maanden werden een jaar

Toen Sasha samen met hem vluchtte, was het eigenlijk bedoeld voor twee weken. Maar weken werden maanden en maanden werden een jaar. Zoveel Oekraïense kinderen hebben al een jaar hun eigen kamer niet meer gezien. Hun speelgoed. Hun huisdier. Een jaar lang niet meer gespeeld met vriendjes of klasgenootjes die ze anders elke dag zagen. Een jaar lang waarin ouders niet weten wat ze met de toekomst van hun kinderen aan moeten.

‘Wat moet ik doen als het straks pas over vijf jaar vrede wordt?’ vroeg Sasha. ‘Dan wil ik wel terug naar Oekraïne, maar dan kan het eigenlijk niet meer, want dan is mijn zoon compleet Nederlands geworden, met een Nederlandse opleiding en Nederlandse vrienden.’

Een gruwelverhaal zonder eind

Sasha is bang voor die lange oorlog, die nog meer ontwrichtend is dan een korte oorlog. En ze is bang dat die lange oorlog er alleen maar toe leidt dat de wereld er nog meer aan went. Een gruwelverhaal zonder eind.

Het is een angst die ik met haar deel. De open mond waarmee iedereen op 24 februari 2022 naar de beelden uit Oekraïne keek, is bij de meeste mensen wel dicht gegaan.

Sasha wil dat die monden weer open gaan. Ze ziet het als haar missie om aandacht te blijven vragen voor wat de oorlog betekent voor Oekraïense kinderen en hun ouders. Het is maar een kleine bijdrage zei ze, maar als genoeg mensen blijven praten over Oekraïne, leiden kleine stappen tot iets groots. Iets groots waaruit uiteindelijk een oplossing en dus vrede voort kan komen.

Oorlog is niet normaal

Ik sluit mij daarbij aan. Ik wil iedereen oproepen de oorlog in Oekraïne niet normaal te gaan vinden. Want een oorlog die normaal wordt, vernielt de toekomst van de kinderen die leven in die oorlog. Zet dus weer uw mond open als u over de oorlog in Oekraïne hoort. Blijf u uitspreken. Blijf beslissingen steunen die er uiteindelijk toe leiden dat Micha weer kan terugkeren naar zijn eigen huis. Want dat zou pas echt normaal zijn.