Niet alle kindsoldaten dragen een geweer
Steun aan kindsoldaten moet beter
Het beeld van een jongen met een geweer in zijn hand of een meisje dat wordt ingezet als seksslaaf is achterhaald - net zoals veel andere opvattingen over kindsoldaten. Veel programma's om ex-kindsoldaten te helpen re-integreren zijn gebaseerd op stereotypes en werken onvoldoende. Wat is een kindsoldaat precies en hoe geven wij hem of haar de beste steun?
Het rapport 'Rethink Child Soldiers' van War Child UK pleit voor een drastische herziening van de manier waarop we kijken naar kindsoldaten en de financiering van programma's voor ex-kindsoldaten.
Onjuiste ideeën over ex-kindsoldaten leiden tot ineffectieve programma's die kinderen niet de steun bieden die zij nodig hebben
Foto: Nick Hoare | War Child UK
Misverstanden over kindsoldaten
- Van kindsoldaten wordt meestal gedacht dat ze komen uit landen als Democratische Republiek Congo en Oeganda. De praktijk is anders: in landen zoals Jemen, Irak, Syrië en Colombia worden tienduizenden kinderen gerekruteerd voor gewapende groepen.
- Vaak wordt gedacht dat een kindsoldaat wordt gedwongen om zich aan te sluiten bij een gewapende groep, door ontvoering of als wraakmiddel. Feit is echter dat veel kinderen vrijwillig bendelid worden. Zij doen dit vaak omdat ze geen andere uitweg zien, door armoede en gebrek aan werk. Of omdat ze op zoek zijn naar bescherming, status of geld.
- Veel programma's voor ex-kindsoldaten zijn gericht op hulp aan ex-strijders. Terwijl de meeste kinderen die eens deel uitmaakten van een gewapende groep nooit actief hebben meegevochten, of wapens hebben gedragen. Het grootste gedeelte van de kindsoldaten wordt - in elk geval in eerste instantie - ingezet als kok, boodschapper of portier.
Niet alle kindsoldaten dragen een geweer. Veel kinderen worden ingezet als portier, kok of boodschapper.
Foto: Nick Hoare | War Child UK
Huidige steun slaat de plank mis
De misverstanden over kindsoldaten, hun herkomst, rekrutering en hun taken als lid van gewapende groepen leiden tot re-integratieprogramma's die de plank misslaan. De echte oorzaken van rekrutering van kindsoldaten worden onvoldoende aangepakt en veel programma's zijn te kort om een verschil te kunnen maken. Ook wordt er te weinig gedaan om kindsoldaten die nog niet actief hebben meegevochten te helpen een groepering te verlaten.
Hoe moet het wel?
Om ex-kindsoldaten te helpen weer een plek te vinden in hun dorp of stad is het belangrijk dat we goed kijken naar de context van het land. In Irak wordt een ex-kindsoldaat bijvoorbeeld gezien als bedreiging, ook nadat hij of zij uit een gewapende groep is gestapt. Deze kinderen worden vaak behandeld als dader in plaats van slachtoffer. Velen worden gestigmatiseerd en leiden hierdoor een geïsoleerd bestaan. Voor hen is het vaak nóg moeilijker om de juiste steun te krijgen.
Verder is het belangrijk dat er wordt geluisterd naar ex-kindsoldaten en hun zeer uiteenlopende ervaringen. De steun aan kindsoldaten moet hierop worden aangepast. Bovendien is langdurige financiering en een stabiele, duurzame aanpak nodig. Ook (juist!) voor kinderen in gebieden zoals Colombia, Syrië en Jemen, waarvan het minder bekend is dat er veel kindsoldaten zijn.
Wat doet War Child?
- Allereerst richten wij ons op de preventie van rekrutering van kindsoldaten. Eén van de beste manieren om dit te doen is om kinderen en jongeren een alternatief te bieden. Zo geven wij trainingen in beroepsonderwijs en leren wij hen hoe zij zelf een salaris kunnen verdienen.
- Verder richten wij ons op de re-integratie van jongeren in hun gemeenschap. Wij stomen ze klaar voor de arbeidsmarkt, gaan met de jongeren op zoek naar banen en/of geven ze een rol in de samenleving. Bijvoorbeeld door het creëren van bewustwording over de kinderrechten. Daarnaast helpen wij jongeren met het opzetten van een eigen bedrijf, zodat de financiële voordelen van het aansluiten bij een gewapende groep wegvallen.
- Bovendien richten wij ons op het bieden van psychosociale steun. Voor kinderen is dit met name gericht op het terugkrijgen van zelfvertrouwen en vertrouwen in de gemeenschap; voor jongeren richt deze zorg zich vooral op het verwerken van traumatische ervaringen.
